Khám phá cư dân cộng đồng Kitô giáo lâu đời nhất Scotland

Kỹ thuật kếtxuất đồ họa 3D đã tái dựng diện mạo khi còn sống của một vị giám mục, một tu sĩ và một người phụ nữ trẻ vào thời Trung Cổ ở Scotland, theo Tạp chíSmithsonian.

Tất cả đều bắt đầu từ một sự tình cờ. Năm1957, tronglúcmộttoán thợ đang thực hiện công trình chống thấm nước cho hầm mộ vô chủ từ thời Trung Cổ tại tu viện ởWhithorn, Scotland, họbất ngờ tìm ra 3 cỗ quan tài bằng đá. Trong một thập niên sau, các nỗ lực khai quật tại đây đã giúp phát hiện hàng chục ngôi mộ chứa những đồ tạo tác tinh xảo và hài cốt, bao gồm các tu sĩ và những nhà bảo trợ giàu có cho tu viện này. Đến đầu tháng 10.2022, một đội ngũ chuyên gia tái hiện thành công hình ảnh được cho là diện mạo của 3 trong số các chủ nhân của những ngôi mộ có niên đại cách đây nhiều thế kỷ.

Đức cha Walter

Hình dáng tiền nhân

Kết xuất đồ họa 3D để tái dựng khuôn mặt là một phần của dự án nghiên cứuCold Case Whithorn, đang đượctriển khai tại khu khảo cổWhithorn. TheoQuỹ tín thácWhithorn, đơnvị quản lý khu khảo cổ,Whithorn lànơi gầy dựng cộng đồng Kitô giáo lâu đời nhất ở Scotland và luôn có người định cư trong suốt ít nhất 1.600 năm.

Cácnhà nghiên cứu tạo dựng khuôn mặt của 3 người thời Trung Cổ: một giám mục, một tu sĩ và một phụ nữ. Những người này sống ở hạtWigtownshire từthế kỷ 12 đến 14, trước khi được chôn cất ở tu việnWhithorn, thuộc vùng hội đồng Dumfries Galloway của Scotland. Dựa trên kỹ thuật xác định niên đại bằng phóng xạ carbon, các cổ vật, ghi chép lịch sử và phân tích đồng vị ổn định, các nhà khảo cổ học và khoa học pháp y nhận dạng được vị giám mục trong ảnh là Đức cha Walter, người coi sóc giáo dân trên toàn Whithorn từ năm 1209 đến năm 1235.

Vị tu sĩ

Như Hệ thống các Bảo tàng Quốc gia Scotland (NMS) ghi nhận, nơi chôn cất Đức cha là một trong những mộ phần quan trọng nhất nếu xét về địa điểm và những đồ vật trang trí cho ngôi mộ. Xương cốt của vị giám mục cho thấy chế độ ăn chủ yếu là cá, trong khi hàm răng tiết lộ ngài đã trưởng thành ở Galloway, miền tây nam Scotland. Vị giám mục được chôn cất trong trang phục hoàn chỉnh, và an táng cùng với chiếc nhẫn vàng nạm hồng ngọc và ngọc lục bảo.

Danh tính người phụ nữ trẻ vẫn chưa rõ. Tuy nhiên, ông Christoper Rynn, nhà nhân chủng về hộp sọ kiêm nghệ sĩ pháp y tạo ra những bức ảnh trên, cho biết hộp sọ của người này thuộc dạng đối xứng nhất mà ông từng tiếp xúc. Điều này cho thấy chủ nhân của nó khi còn sống phải là một cô gái tuyệt đẹp. Cô qua đời trong độ tuổi 20 và được chôn cất bên trên một chiếc giường bằng vỏ sò gần bàn thờ chính của tu viện. Đây là manh mối vô cùng rõ ràng cho thấy người phụ nữ khi còn sống thuộc giai cấp thượng lưu của xã hội thời đó.

Các chuyên gia cũng không xác định được tên tuổi của vị tu sĩ, chỉ biết rằng ông bị tật hở hàm ếch và có khuôn mặt bất đối xứng, theo NMS. Vị tu sĩ được chôn cất bên cạnh những người thuộc tầng lớp tinh hoa của xã hội, nhưng không có đồ vật quý giá nào chôn cùng.

Người phụ nữ

Kỹ thuật tái dựng khuôn mặt

Ông Adrian Evans, nhà khảo cổ học thuộc Đại học Bradford (Anh), đã tạo ra ảnh quét 3D của các hộp sọ vốn thuộc quản lý của NMS cùng Hội đồng Dumfries và Galloway. Kế đến, chuyên gia Rynn sử dụng những hình ảnh 3D để tái cấu trúc trên nền tảng kỹ thuật số khuôn mặt của ba người theo hướng càng hiện thực càng tốt. “Điều này đòi hỏi việc sử dụng các chiều sâu của mô mềm khuôn mặt, phần cơ bắp được tạo dựng để phù hợp với mỗi hộp sọ khác nhau, và những biện pháp khoa học nhằm ước tính các đặc điểm khác của khuôn mặt, như mắt, mũi, miệng, tai, dựa trên cấu trúc của hộp sọ”, ông Rynn giải thích.

Để biết thêm về chế độ ăn và sức khỏe của những người quá cố được chôn cất ở Whithorn, nhà khảo cổ học Shirley Curtis-Summers của Đại học Bradford đã tiến hành phân tích đồng vị ổn định ở các ngôi mộ. “Đây là dự án có ý nghĩa to lớn, vì trong khi chúng ta không thể nào kể lại trọn vẹn câu chuyện về cuộc sống của những con người thời Trung Cổ, việc tái dựng được chế độ ăn, chuyển động và đến nay là khuôn mặt cho phép chúng ta nhìn rõ ràng hơn bức tranh quá khứ của họ, và mặt đối mặt với họ”, bà Curtis-Summers cho biết.

Tu viện ở Whithorn

Trong những năm gần đây, kỹ thuật, công nghệ cao cho phép các nhà khảo cổ học thực thi những dự án đầy tham vọng nhằm tái tạo những khuôn mặt của quá khứ. Năm ngoái, các nhà nghiên cứu xây dựng lại diện mạo của hai công tước Czech vào thời Trung Cổ. Họ cũng tái tạo hình ảnh của một phụ nữ Scotland vào thời đại đồ đồng, một nông dân sống ở thế kỷ 13…

Sau khi công bố những hình ảnh trên tại lễ hội sáchWigtown(diễn ra từ ngày 24.9 đến 3.10), quỹ tín thác chuyển số chân dung tạo dựng bằng ảnh 3D vào trung tâm thông tinWhithorn, chuyên phục vụ khách du lịch.

ĐàiBBC dẫn lời bàJulia Muir Watt, giám đốc phát triển Quỹ tín thácWhithorn nhận định: “Việc hình dung cuộc sống vào thời Trung Cổ thật sự là một thách thức đối với các nhà nghiên cứu và giới chuyên gia lịch sử”. Vì thế bà cho rằng những sự tạo dựng hình ảnh dạng này là biện pháp tuyệt vời cho phép tiếp cận những con người trong quá khứ, chẳng hạn như “cuộc sống thường ngày của họ, những niềm hy vọng mà họ từng ấp ủ, và tín ngưỡng của người xưa”.