Nhà côn trùng học tỉnh bang đầu tiên của Quebec, Canada

Cha Victor - Alphonse Huard (1853-1929) là giáo sư, nhà quản lý trường học, nhà tự nhiên học, tác giả, biên tập viên, quản lý viện bảo tàng và trên hết là nhà côn trùng học đầu tiên của tỉnh bang Quebec thuộc Canada.

Cha Victor - Alphonse Huard là người Canada gốc Pháp, con của ông bà Laurent Huard và Ursule Thérien, sinh sống ở Saint - Roch thuộc Quebec. Năm lên 10, cậu bé Huard được cha mẹ gởi đến học ở Tiểu Chủng viện Quebec.

Con người đa tài

Trong thời gian theo học ở Tiểu Chủng viện Quebec từ năm 1863 đến 1872, cậu bé Huard luôn có kết quả học tập nổi bật. Đặc biệt, sau khi tham gia một sự kiện vào tháng 6.1869, cậu thiếu niên 15 tuổi bắt đầu có mối quan tâm đặc biệt với khoa học tự nhiên. Như những ghi chép sau này của cha Huard trong quyển sách La vie et l’œuvre de l’abbé Provancher (Cuộc đời và tác phẩm của cha Provancher), xuất bản ở Quebec năm 1926, tại sự kiện này, cậu bé Huard gặp một người bạn đồng hành đặc biệt trong buổi dã ngoại ở Montreal do Chủng viện Quebec tổ chức. Người này chính là cha Léon Provancher, người đời sau gọi là “cha đẻ của Lịch sử Khoa học tự nhiên Canada”.

Bảo tàng Kiến thức Cộng đồng ở Quebec

Lúc ấy, linh mục Provancher vừa thành lập tờ báo LeNaturaliste canadien (Nhà Tự nhiên học Canada) với mục tiêu phổ biến thông tin về lịch sử tự nhiên ở vùng nói tiếng Pháp của Canada. Tình bạn vong niên đã nảy sinh giữa cậu tiểu chủng sinh và vị linh mục đảm nhiệm vai trò giảng dạy về tự nhiên học. Từ năm 1872, họ trao đổi thư từ không đứt đoạn cho đến khi cha Provancher qua đời vào tháng 3.1892. Cũng vào năm 1872, thầy Huard bắt đầu học tập tại Đại Chủng viện Quebec. Năm 1875, thầy tốt nghiệp cử nhân thần học, sau đó được truyền chức linh mục tại nhà thờ Đức Bà Quebec vào ngày 13.8.1876.

Cha Huard đến Chicoutimi ngày 6.10.1875. Đức cha Elzéar - AlexandreTaschereau, Tổng Giám mục Quebec đã mời cha đến đây tham gia vào công tác giảng dạy ban đầu ở Chủng viện. Thời đó, vùng Saguenay thuộc Chicoutimi, vừa mới bắt đầu đón người định cư. Vị linh mục dạy về tôn giáo, ngôn ngữ, thuật hùng biện, động vật học và địa lý. Cha cũng đảm nhận những vị trí quản lý khác, như Phó Giám đốc của Đại Chủng viện (1878-80), Thư ký (1880-89), Trưởng Ban Khoa học (1881-87)… Trong thời gian ở đây, cha Huard tham gia nhiều công việc, chẳng hạn sáng lập Học viện Thánh Phanxicô đệ Salê (1877), mở thư viện (1876-78, 1880-81) cũng như cửa hàng sách (1880-94). Cha cũng là người thúc đẩy thành lập dàn nhạc giao hưởng, giữ vai trò quản lý viện bảo tàng, đồng sáng lập và đồng biên tập L’Oiseau-mouche (Chim ruồi), tờ báo sinh viên của Tiểu Chủng viện.

Vị linh mục đã có rất nhiều đóng góp cho ngành tự nhiên học

Niềm đam mê trong ngành tự nhiên học

Giữa bộn bề công việc quản lý và giảng dạy, cha Huard vẫn dành thời gian nghiên cứu lịch sử tự nhiên. Ngày 14.5.1786, cha viết trong niên sử của Chủng viện: “Trẻ con hào hứng tham gia tìm kiếm côn trùng, những con côn trùng nằm ẩn bên dưới các hòn đá trên cánh đồng. Không có một hòn đá nào không bị lật lên. Bằng cách này, bọn trẻ thu thập được ít nhất 500 con bọ cánh cứng kể từ đầu tháng”. Tuy nhiên, phải đợi đến năm 1894, sự đóng góp của cha trong lĩnh vực này mới thật sự có chuyển biến mạnh mẽ.

Hai năm sau khi bạn vong niên là cha Provancher qua đời, cha Huard quyết định nối lại việc xuất bản LeNaturaliste canadien,sau thời gian đình bản từ tháng 6.1891. Ban đầu, cha xoay sở để duy trì tạp chí mà không cần nguồn tài trợ bên ngoài. Từ năm 1919, chính quyền tỉnh bang mới rót ngân sách cho tạp chí. Với việc mở rộng các chuyên mục trong nhiều lĩnh vực khác nhau, LeNaturaliste canadientrở thành tạp chí phổ biến của ngành tự nhiên học. Cha Huard duy trì việc xuất bản tạp chí cho đến khi ngài qua đời vào năm 1929.

Tạp chí Nhà tự nhiên học Canada

Bên cạnh đó, cha Huard bắt tay soạn thảo nhiều sách giáo khoa, bao gồm Traité élémentaire de zoologie et d’hygiène (Chuyên luận Căn bản về Động vật học và Vệ sinh) xuất bản năm 1905. Từ năm 1907 đến 1925, nhiều tài liệu dạy học của cha được phát hành và tái bản liên tục ở Quebec, bao gồm Abrégé de zoologie (Giản lược về Động vật học), Manuel des sciences usuelles (Giáo trình Khoa học Thường thức), Abrégé de minéralogie (Giản lược về Khoáng vật học), Abrégé de botanique (Giản lược về Thực vật học) và Abrégé de géologie (Giản lược về Địa chất học).Sách giáo khoa do cha biên soạn được sử dụng rộng rãi trong các trường học ở tỉnh bang Quebec.

Trong nhiều năm, cha Huard là chuyên gia nổi tiếng trong lĩnh vực khoa học tự nhiên. Năm 1904, ngài nhận vị trí quản đốc của Bảo tàng Kiến thức Cộng đồng. Từ năm 1913-1916, cha là nhà côn trùng học cấp tỉnh bang đầu tiên của Quebec. Năm 1913, cha trở thành thành viên của Hiệp hội Hoàng gia Canada. Năm 1916, ngài được Đại học Laval (Canada) cấp bằng tiến sĩ khoa học. Vị linh mục cũng được Tòa Thánh đánh giá cao vì những đóng góp to lớn cho tri thức của nhân loại.

Tiểu Chủng viện Québec